Việc sử dụng Twitter và Facebook trở nên hiệu quả nếu bạn biết cảnh giác hơn, linh hoạt hơn trong việc thiết lập quyền kiểm soát các dịch vụ của Facebook và Twitter.

Đa số mọi người tham gia vào Facebook và Twitter không chỉ cập nhật thông tin về sở thích cá nhân mà còn thảo luận về công việc. Trong khuôn khổ bài viết này sẽ gợi mở một số tình huống khó xử thường gặp và cách tốt nhất để khắc phục ngay trong ngôi nhà Facebook và Twitter. Bạn nên biết rằng rủi ro có muôn hình vạn trạng nhưng hãy nhớ quy tắc vàng: một khi đã gia nhập vào mạng xã hội, đừng bao giờ quên cả thế giới đang chăm chú dõi theo bạn đấy.

Chia sẻ quá mức với sếp

Tai họa: Trong lúc xin phép cơ quan nghỉ bệnh, bạn lại dùng máy tính xách tay (laptop) mô tả chi tiết ngày hôm đó "ăn chơi" thế nào trên Facebook. Ngay hôm sau, sếp có thể sẽ yêu cầu bạn giải thích lý do vì sao "giả vờ" ốm.

Hình 1: Tất cả các thiết lập Privacy đều hiển thị ở trang này, gồm bốn phần. Bạn sẽ từ từ khám phá các tính năng của từng phần.

Giải pháp: Facebook không tài nào phân biệt được nội dung nào mang tính riêng tư hay công việc. Bất cứ ai cũng có thể truy cập vào Facebook và đương nhiên có cả sếp của bạn. Ví dụ, muốn than vãn hay kể lể về công việc, bạn cần biết cách gán quyền để nội dung chỉ xuất hiện ở nhóm bạn bè mà không hiển thị trong nhóm đồng nghiệp.

Bạn dùng tính năng danh sách (Lists) cho phép sắp xếp lại các nhóm và phân quyền theo mức độ khác nhau cho từng nhóm. Ví dụ, nếu thêm một người vào danh sách mà chưa rõ danh tánh, nên chuyển họ đến phần "Limited Profile" để giới hạn quyền truy xuất. Bạn có thể tạo từng danh sách về công việc, trường học, các dự án đặc biệt hoặc bất cứ vấn đề gì. Để làm việc trên Lists, nhấn nút Friends (thanh trên cùng) và nhấn +Create nằm ở cột trái ngay dưới Lists hoặc chỉ cần sử dụng trình đơn sổ dọc (drop-down) Add to list bên cạnh tên của họ để thêm thành viên vào trong danh sách.

Kế tiếp, nên xác định số lượng thông tin bạn muốn các thành viên trong mỗi danh sách có thể xem. Bạn vào trang Settings ở góc phải trên cùng màn hình, nhấn Privacy Settings hoặc vào website www.facebook.com/privacy, sau đó chọn Profile, chọn Customize... trong trình đơn drop-down cạnh bất cứ phần nào bạn thích.

Sau đó, gõ tên vào phần Except These People.

Chú ý hơn đến "profile"

Hình 2: "LIMITED PROFILE" là nhóm mặc định cho phép hạn chế quyền truy cập của nhóm vào profile của bạn.

Tai họa: Quyết định thay đổi công việc và chỗ ở mới là cách để bạn quên hẳn người bạn trai. Chẳng may, người này lại phát hiện được "tung tích" của bạn nhờ vào hồ sơ (profile) trên Facebook.

Giải pháp: Để kiểm soát profile, bạn có thể sử dụng mười mục trong Profile của Privacy Settings. Các mục này có thể được tắt hoặc bật tương ứng mỗi nhóm người dùng khác nhau. Profile cho phép xem hoặc không xem các thông tin cơ bản. Cụ thể trong mục Basic Info là các thông tin về giới tính, ngày sinh, tình trạng hôn nhân, gia đình; Status and Links cho biết tình trạng cập nhật mới nhất. Hầu hết các mục đều có phần giải thích cụ thể (chỉ cần bạn nhấn vào dấu chấm hỏi bên cạnh). Sau đó, nhấn Save Changes ở phía dưới màn hình để lưu. Facebook cũng cung cấp nhiều lựa chọn cấp quyền khác nhau, cụ thể quyền cho mọi người (everyone), mạng lưới và nhóm bạn bè của bạn (My Networks and Friends), bạn của những người bạn (Friends of Friends), chỉ nhóm bạn bè (Only Friends) và dạng tùy chọn (Customize).

Ngăn chặn kẻ quấy rối

Tai họa: Bạn lo lắng khi nhận những nội dung xấu trên Wall (nơi chứa những câu bình luận) từ những người mình không biết rõ nhưng đã đưa vào danh sách "Friends" theo yêu cầu của bạn bè. Bạn muốn loại bỏ những kẻ quấy rối này và thiết lập profile chỉ được xem bởi những người được bạn cho phép.

Hình 3: Trong Privacy, phần Profile giúp kiểm soát người sử dụng trên Facebook cho phép xem hoặc không trên profile của bạn.

Giải pháp: Đầu tiên, nên "cô lập" những kẻ quấy rối vào danh sách Limited Profile. Bạn cũng có thể gỡ bỏ hoặc chặn nhóm người này bằng cách vào trang profile của người đó, sau đó nhấn Remove from Friends ngay ở cột trái phía dưới.

Trong trường hợp, nếu ai đó nhất quyết muốn làm thành viên, bạn có thể vào trang Privacy, mục 'Block People' và gõ tên người cần chặn vào hộp tìm kiếm (search box). Trang Popup kết quả tìm kiếm của Facbooke sẽ hiện lên, bạn chỉ cần nhấn Block Person bên cạnh tên đó, kể lúc này họ sẽ không thể tìm thấy bạn trong mục tìm kiếm cũng như không xem được thông tin nào trong hồ sơ của bạn.

Nếu muốn mức độ bảo mật mạnh hơn, hãy vào trang Privacy Settings, nhấn Search, trong drop-down của Search Visibility chọn Only Friends, hồ sơ của bạn sẽ không còn hiển thị trên hộp tìm kiếm công cộng của Facebook.

Trong phần Search Result Content, bạn có thể chọn hiển thị hình ảnh, danh sách bạn bè và các đường liên kết. Nếu không muốn hiển thị các thông tin này , bạn hãy gỡ bỏ dấu chọn trên tất cả các tùy chọn. Cuối cùng, bạn sử dụng Public Search Listing để cho phép hoặc chặn hồ sơ xuất hiện trên công cụ tìm kiếm phổ biến như Google.

Gỡ bỏ những nội dung ít quan trọng

Tai họa: Trên profile của bạn chứa một "mớ" thứ linh tinh, nào là quần áo, trang sức, quà tặng của các nhãn hàng. Những hình ảnh này tạo cảm giác người xem như đang lạc vào thế giới học trò. Nếu chẳng may giám đốc nhân sự nơi bạn đang nộp đơn tình cờ ghé vào profile của bạn, nhà tuyển dụng sẽ có ấn tượng không tốt và nghĩ rằng bạn vẫn còn "vô tư” và chưa quan tâm nhiều đến công việc.

Giải pháp: Cách tốt nhất là nên sắp xếp và lược bỏ những thông tin thừa, công đoạn thực hiện cũng không quá phức tạp, chỉ cần bạn dành chút thời gian, công sức. Với những ứng dụng đơn giản bạn đã cho phép xuất hiện trong cột trái của trang Info, việc loại bỏ khá đơn giản. Bạn nhấn vào biểu tượng cây bút chì ở góc phải phía trên cùng, chọn Remove Box trên hộp thoại vừa xuất hiện.

Hình 4: Trong Privacy, phần News Feed and Wall bỏ dấu chọn ở mục Change relationship status nếu không muốn mọi người biết trạng thái mối quan hệ của bạn.

Những ứng dụng không mặc định nhưng đã được đưa vào trang Info của bạn đòi hỏi thực hiện một số thao tác phức tạp hơn: nhấn nút Applications ở góc trái dưới màn hình, sau đó nhấn Edit Applications , sẽ xuất hiện một trang cho phép bạn tìm ứng dụng muốn xóa, tiếp tục chọn Edit Settings và sau đó nhấn remove bên cạnh mục Info Section. Bạn cũng có thể gỡ các thẻ (tab) không mong muốn bằng cách nhấn remove cạnh Tab.

Tiếp theo, cần quan tâm đến việc cấp quyền hoặc không cho phép hiển thị nội dung lên tài khoản của bạn. Vào trang Privacy Settings, nhấn News Feed and Wall để "kiểm duyệt" những thông tin nào trong những hoạt động gần đây (Recent Activity) của bạn mà Facebook thường tự động "xuất bản".

Tuy nhiên, việc loại bỏ ứng dụng trên trang Profile không có nghĩa những ứng dụng này được xóa hoàn khỏi tài khoản của bạn. Muốn vậy, bạn cần thực hiện tiếp các bước sau: nhấn nút Applications, chọn Edit Applications, trong hộp thoại dạng tuỳ chọn chuyển từ Show sang Authorized, thực hiện cho từng ứng dụng đã được gán quyền truy cập tài khoản của bạn (thường khá nhiều).

Đầu tiên, xoá những thứ đã lâu bạn không dùng hay không muốn dùng bằng cách nhấn vào nút X, sau đó chọn Remove tại hộp thoại "pop-up". Với các ứng dụng giữ lại nhưng không muốn chúng "nhiều chuyện", nhấn Edit Settings, nhấn Additional Permission và bỏ dấu chọn Publish recent activity to my wall để không hiển thị những thông tin như game mà bạn mới chơi hay món quà kín đáo gửi cho người bạn nào đó.

Hướng dẫn cách giao tiếp trên Facebook - Chọn ai làm bạn? Một số người sẽ dễ dàng tiếp nhận bất cứ ai muốn làm thành viên, nhưng một số khác chỉ thích thêm vào danh sách những người họ quen ở thế giới thực. Và cách tiếp cận đúng phụ thuộc vào sự lựa chọn của từng người. Hãy nhớ rằng, mạng lưới bạn bè của bạn càng phát triển thì bạn càng có nhiều ứng dụng, sự kiện, tán gẫu và những lời mời khiến bạn quá tải về thông tin và những phiền toái bất ngờ. - Dễ dãi trong cập nhật: Giống như Twitter, việc chia sẻ thông tin quá vụn vặt dư thừa cũng là một vấn đề, chẳng hạn như mô tả việc ăn uống, chương trình ti-vi mỗi ngày, thời tiết... Bạn nên suy nghĩ kỹ liệu có ai quan tâm đến nội dung này trước khi gõ chúng vào. - "Mời bạn bè...": Không có vấn đề gì nếu bạn thực hiện những trắc nghiệm nhỏ (quiz) kiểu như "Nụ cười bạn đẹp cỡ nào". Tuy nhiên những mục đích của những trắc nghiệm này là lôi kéo càng nhiều người tham dự càng tốt. Vì thế, cuối bài trắc nghiệm bạn thường được yêu cầu mời bạn bè tham gia. Tuy nhiên, bạn không nên làm điều này trừ khi biết chắc bạn mình thích trắc nghiệm này. Hãy tìm các tuỳ chọn khi phải Skip this step hoặc continue to result thường là những nút rất nhỏ nằm ở cuối trang. Trong trang tiếp theo, nút "skip" sẽ có tác dụng là không hiển thị kết quả trên trang "Wall" của bạn cũng như tự động chia sẻ trên những trang của bạn bè. -Giới hạn việc tán gẫu: Mở cửa sổ Facebook, không có nghĩa một ai đó sẵn sàng tán gẫu (chat). Bạn nên biết rằng đôi lúc những người bạn sẽ có việc bận không thể trả lời tin nhắn tức thời. -Đừng "chọc-poke" người khác nếu bạn đã trên 16 tuổi.

Lưu tâm vào công việc

Hình 5: Trong Application Settings, mục Edit Settings nếu không muốn dùng các ứng dụng của đối tác thứ ba, hãy nhấn nút X để xóa tất cả chúng.

Tai họa: Bạn tranh thủ vừa chơi game Flash trên web, vừa làm bản báo cáo nộp sếp. Chẳng may, điểm số game được cập nhật vào profile mà bạn không hề hay biết và sếp nhìn thấy số điểm này trên Wall nên "thuyết giảng" cho bạn một bài về tội gây lãng phí nguồn tài nguyên của công ty.

Giải pháp: Công cụ Beacon cho phép theo dõi các trang web thành viên của Facebook và cho phép những trang này hiển thị thông tin về các hoạt động của bạn trên trang profile của bạn. Trong trường hợp này, nên tắt chế độ trên Facebook Beacon, vào Privacy Settings, Applications, nhấn thanh Settings, trượt xuống dưới và bỏ dấu chọn trong phần Dont allow Beacon websites to post stories to my profile ngay dưới đầu đề của Facebook Beacon.

Chú ý tính năng trạng thái (status)

Tai họa: Vừa chia tay người yêu, bạn liền thay đổi trạng thái (status) trên Facebook sang độc thân (single). Điều này giống như thông báo đến toàn thể cộng đồng giờ bạn là người tự do và thông tin này được Facebook đưa vào mục nổi bật (Highlights) ở Wall. Điều này cũng hơi "kỳ cục" vì giống như bạn đang mời gọi "tìm bạn bốn phương".

Giải pháp: Để xóa bất kỳ thông tin hiển thị ở Wall, bạn di chuyển đến mục đó và nhấn nút Remove xuất hiện ở góc phải.

Hướng dẫn cách giao tiếp trên Twitter - Cân nhắc những dòng tin nhắn: Bạn thường cập nhật tin nhắn mỗi tuần một lần, nhưng đôi khi có sự kiện gì đó bạn "xuất bản" đến 80 lời nhắn một ngày. Vì vậy, các follower cảm thấy khó chịu vì tài khoản của họ phải nhận quá nhiều tin nhắn. Trong trường hợp đó, tốt hơn là sử dụng blog nếu nội dung cần chuyển tải quá dài và chi tiết; cũng có thể chỉ nên giới hạn việc đăng thông tin sau mỗi giờ. - Ý nghĩa của biểu tượng hồi âm @: chỉ sử dụng @ cho các thảo luận chung khi thực sự có thông tin. Thay vào đó, bBạn nên sử dụng "D" (direct) với chỉ những người sẽ nhận hồi âm của bạn. - Dễ dàng nhập vào các nhóm từ: Không cần thiết ghi tắt những cụm từ riêng nếu điện thoại của bạn có một bàn phím đầy đủ (QWERTY). Tốt nhất là truyền tải đủ thông điệp trong một "tweet". - Sự kiện: Các hình thức mang tính chất trang trọng như lễ cưới, đám tang, lễ mừng thọ... không nên tường thuật. Bạn nên hỏi người tổ chức sự kiện để xem có được phép hay không. -Biết cách sử dụng các dòng lệnh đặc biệt trong Twitter (trang 106)

Tránh kiểu gán tag

Tai họa: Một người nào đó đã gán tag (thẻ thông tin) hiển thị tên của bạn trên bức ảnh với khuôn mặt đang "ngái ngủ” nên bạn không "ưng bụng" chút nào.

Giải pháp: Tuy bạn không thể xoá ảnh của người khác (cũng có thể được nếu biết "năn nỉ”) nhưng lại dễ dàng xoá tag của mình khỏi bất kỳ bức ảnh nào, nghĩa là xoá khỏi trang "View Photos of Me" của Facebook. Tìm bức ảnh cần xóa và nhấn remove tag cạnh tên của bạn, từ đây, không ai có thể "tag" bạn vào bức ảnh đó nữa.

Sự cố từ hình thức quảng cáo

Hình 6: Trong Social Ads, chọn No one bên cạnh mục Appearance in Social Ads giúp chặn những loại "thông tin rác".

Tai họa: Bạn cảm thấy bực khi phát hiện tên của mình gắn liền với một mẫu quảng cáo và được phát tán (spam) đến nhóm bạn bè mà không hề được phép của bạn.

Giải pháp: "Social ads" là một thuật ngữ của Facebook mà trong thực tế là đưa tên bạn vào quảng cáo của một sản phẩm nào đó. Để tránh sự cố này, vào trang Privacy và nhấn News Feed and Wall, chọn thanh Social Ads, chuyển chọn No one.

Phát tán thư rác

Tai họa: Khám phá rằng nhóm bạn của mình đã nhận tin nhắn rác (spam) "Check out mygener.at" mà bạn hoàn toàn không hề gửi đi. Tình huống này có vẻ như tài khoản của bạn đã bị chiếm đoạt. Thực tế, Facebook đang là đích nhắm của các tên lừa đảo, tống thư rác trên mạng. Phương thức lừa đảo của chúng thường liên quan đến một website lừa đảo (thường có ".at" trong địa chỉ URL) có hình thức giống hệt Facebook để bạn lầm tưởng và đăng nhập thì tài khoản của bạn sẽ bị kiểm soát hoàn toàn rồi tống thư rác có chứa URL lừa đảo đến những ai có liên hệ với bạn (trong contact) để có thể tiếp tục lấy mật mã và tên đăng nhập.

Giải pháp: Phần mềm bảo mật truyền thống sẽ không giúp xử lý những hình thức tấn công nói trên. Do đó bạn cần giữ mật khẩu cẩn thận và đảm bảo truy cập đúng trang Facebook thật.

Cảnh giác nội dung trên Twitter

Tai họa: Bạn lỡ có những lời bình luận mang tính chỉ trích một đồng nghiệp trên dịch vụ feed (một dịch vụ cung cấp thông tin) của Twitter. Vài tháng sau, đồng nghiệp này đã biết nội dung lời nhận xét đó. Kết quả, điều này tạo tình huống khó xử cho chính bạn ngay ở môi trường làm việc.

Giải pháp: Khác với Facebook, Twitter không có cơ chế xác thực những ai đang theo dõi bạn (follow) và bất cứ ai cũng đều có thể đọc tất cả nội dung trong quá khứ của bạn. Chỉ còn một cách là phải tự bảo vệ thông tin, nhấn Settings kiểm tra xem đã đánh dấu vào hộp Protect my updates. Kể từ lúc này, các dòng tin nhắn, còn gọi là tweet, sẽ không hiển thị đối với những người không được xác nhận là follower (những người được phép xem nội dung tweet của bạn).

Chặn nội dung xấu

Tai họa: Bạn thường xuyên nhận tin nhắn khiếm nhã từ một người bạn cũ, dĩ nhiên bạn không hề muốn những nội dung này xuất hiện trên Twitter nữa.

Giải pháp: Đầu tiên vào Settings, đánh dấu vào hộp Protect my updates. Giả sử nếu biết tên người đó thì chỉ cần vào trang profile, phần "Action" để chặn người này. Điều này sẽ loại tên bạn khỏi danh sách Following của họ và ngăn những nội dung bạn cập nhật hiển thị trên trang của họ cũng như không cho phép thêm bạn vào lại Following của họ.

Không nên kết nối Twitter với Facebook

Tai họa: Ban đầu, bạn có cảm giác "khoái chí” khi kết nối được tài khoản của Twitter vào ngay trang Facebook. Sau khi thiết lập việc kết nối qua website apps.facebook.com/twitter, bạn có thể gõ nội dung ở trạng thái của Twitter và tự động nó được cập nhật trên Facebook. Tuy nhiên cách này không hiệu quả vì trong lúc bạn đang ghi lại hàng loạt thông tin về một sự kiện hoặc buổi hội thảo trong Twitter, thì trên Facebook nội dung này có thể bị chen ngang bởi các feed mới của nhóm bạn bè.

Giải pháp: Không nên kết nối Twitter và Facebook, hãy truy cập đến Facebook, nhấn vào nút Applications ở góc trái phía dưới, chọn mục Twitter và nhấn vào nút X để xóa ứng dụng Twitter ra khỏi Facebook Profile.

Cẩn trọng khi kết nối

Tai họa: Bạn kết nối đến một bài viết quan điểm cực đoan về một vấn đề đang gây tranh cãi. Chưa kịp hiểu tác dụng của việc này thì bạn đã kịp nhận được hàng tấn chỉ trích bài báo. Nếu bạn vội vàng tham gia tranh cãi thì chả mấy chốc mất hết cả buổi chiều mà vẫn còn ấm ức vì không thể phản bác bằng những lập luận bị giới hạn trong vòng 140 ký tự.

Giải pháp: Bạn nên biết bản chất mở và công cộng của Twitter nên ngay cả những người bạn hoàn toàn không quen biết vẫn có thể thấy những thứ bạn đăng tải và liên kết đến. Rõ ràng không nên tốn nhiều thời gian vào những cuộc tranh luận với những người dùng khác trên Twitter. Cách đơn giản là chặn ngay từ đầu những người dùng này, bằng việc vào profile của họ và nhấn Block.

Không nên bốc phét

Hình 7: Trong Twitter, đánh dấu vào hộp Protect my updates để ngăn những dòng tin nhắn (tweet) từ những người mà bạn không xác nhận là follower, tuy nhiên các tweet cũ họ vẫn có thể truy cập được.

Tai họa: Bạn rất vui mừng khi nghe tin một tập đoàn lớn đề nghị vào làm việc. Nhưng cũng chính bạn rêu rao rằng sẽ nhận một mức lương "béo bở", có ý định chỉ làm thử và nghỉ việc nếu không thích. Vấn đề ở chỗ, nếu như những nhân viên ở tập đoàn này phát hiện nội dung này, họ nghĩ rằng bạn rất "chảnh" và bạn có thể bị cộng đồng Twitter "dập" cho tơi tả.

Giải pháp: Vào Settings, đánh dấu vào hộp Protect my updates. Tuy nhiên, bài học lớn hơn ở đây là có nhiều người dùng theo dõi những đăng tải theo từ khoá đặc biệt là tên các công ty. Do đó cách tốt hơn là không đề cập đến tên công ty và tốt hơn là không nên đề cập vấn đề về công việc.

Tham khảo các dòng lệnh của Twitter

@username: hồi âm cho các buổi thảo luận chung.

@D username: tin nhắn trực tiếp cho một ai đó về một vấn đề

RT @username: hình thức nhắn lại hoặc gửi quảng bá nội dung nào đó.

ON username hoặc OFF username: bật/tắt chế độ khai báo điện thoại di dộng. STOP và

QUIT là ngưng tất cả các tin nhắn đối với những người sử dụng.

FOLLOW username và LEAVE username: xem hoặc không xem tin nhắn của người khác. Tuy nhiên, để hoàn toàn tắt chức năng này, bạn cần vào Profile của họ, nhấn Remove bên cạnh mục You follow username.

WHOIS username: khai báo ngắn gọn trên pop-up về thông tin người dùng.

GET username: lấy dòng tin nhắn mới nhất của người dùng.

STATS: cho biết tình trạng có bao nhiêu người đang xem profile của bạn cũng như số người bạn theo dõi.